اوزون تراپی زانو چیست؟

ازن تراپی(درمانی) زانو یکی از چندین روش درمانی نوین برای درمان زانودرد می‌باشد. از اوزون درمانی زانو برای درمان انواع آرتروز زانو به خصوص استئوآرتریت زانو و همچنین درمان پارگی منیسک و رباط زانو استفاده می‌شود. در چند سال اخیر جراحی مفصل زانو تنها روش درمان آرتروز زانو بود اما از آن‌جایی که این جراحی پرهزینه‌ای بود بسیاری از انجام جراحی منصرف می‌شدند. پیشرفت پزشکی باعث ظهور روش‌های جایگزین شد که یکی از این روش‌ها اوزون درمانی زانو با تزریق ازن به زانو است.

زانو به عنوان بزرگترین و پیچیده‌ترین مفصل‌ در بدن انسان شناخته شده است که فشار زیادی را تحمل می‌کند و بیشتر دچار آسیب و ساییدگی می‌شود. زانودرد از شایع‌ترین درد‌های عضلانی است که به شدت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد و راه رفتن را دچار مشکل خواهد کرد. آرتروز یا استئوآرتریت یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مربوط به مفصل زانو می‌باشد که تقریبا می‌تواند در هر سنی بروز کند اما بروز آرتروز در افراد بالای ۵۰ سال شایع‌تر است. برخی علل به وجود آورنده این بیماری شایع در زانو؛ ضربه، شکستگی مفصلی، دررفتگی مفصل زانو، پارگی رباط، فشار بیش از حد، آرتریت روماتوئید و التهاب مفصلی می‌باشدکه در نهایت باعث تخریب و تحلیل غضروف مفصل زانو و سایش استخوان‌های مجاور بر روی یکدیگر می‌گردد و باعث بروز درد و ناتوانی در راه رفتن می‌شود.

 وقتی قسمتی از زانو دچار آسیب می‌شود گردش و جریان خون در آن قسمت به شدت کاهش می‌یابد و به دنبال آن میزان اکسیژن حمل شده توسط خون کاهش خواهد یافت و در نتیجه با افزایش میزان اسیدلاکتیک، درد در آن ناحیه شدت خواهد گرفت. اگر پزشک معالج پس از انجام رادیولوژی تشخیص داد که آرتروز زانو به وسیله تزریق ازن در زانو درمان می‌شود فرد برای آغاز جلسات اوزون درمانی مراجعه خواهد کرد. پزشک متخصص با تزریق گاز اوزون به زانو در طی ۵ تا ۱۰جلسه بخش آسیب دیده زانو را درمان می‌کند.

 اوزون به عنوان مولکولی فعال، واکنش پذیر با سه اتم اکسیژن و دارای قابلیت اکسیداسیون می‌تواند درون آب، مایع لنفو خون حل شود. گاز اوزون می‌تواند بر روی قسمت‌های مختلف بدن تاثیرگذار باشد برای نمونه می‌توان به اثرگذاری گاز اوزون بر روی سیستم ایمنی بدن و سیستم گردش خون اشاره کرد.

گاز اوزون با تحریک فعالیت گلبول‌های قرمز خون، روند اکسیژن رسانی به بافت‌ها را افزایش خواهد داد.

 اوزون از طریق چندین روش جهت درمان وارد بدن می‌شود البته بسته به نوع بیماری از یکی از این روش‌ها جهت ورود اوزون به بدن استفاده می‌شود. از جمله این روش‌ها می توان به

1. تزریق مستقیم گاز ازن به مفصل و یا محل آسیب دیدگی؛ این نوع تزریق برای انجام اوزون درمانی زانو و دیسک کمر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
2. تزریق به روش اتوهموتراپی ماژور؛ در این روش، از بیمار مقدار مشخصی خون گرفته شده و به داخل محیطی با گاز اوزون تزریق شده و مخلوط می‌شود سپس مجدد به شخص بیمار تزریق می‌گردد.
3. قرار دادن مستقیم موضع آسیب دیده در محیطی غنی از اوزون و اکسیژن

تزریق گاز اوزون در زانو به روش کاملا مستقیم و توسط پزشک با کمک دستگاه مولد ازن و با استفاده از سوزن‌های مخصوص و با توجه به تصاویر فلورسکوپ به محل مورد نظر انجام می‌شود. اوزون درمانی زانو یک شوک درمانی برای باز گرداندن هومئوستازی به محل آسیب دیدگی زانو می‌باشد. پس از تزریق ازن در زانو با غلظت کاملا مشخص، ازن تحت تاثیر واکنش‌های کاملا بیوشیمیایی و از طریق تحریک عروق زانو شروع به ترمیم غضروف خواهد کرد و التهاب در آن قسمت را به شدت کاهش خواهد داد.

در اثر تزریق اوزون به مفصل زانو، اوزون باعث مهار فعالیت آنزیم‌های پروتئولیتیک و سایتوکاین‌های پیش التهابی می‌شود که در بروز التهاب و درد نقش داشته‌اند، سپس با افزایش تکثیرکندروسیت‌ها که سلول سازنده غضروف هستند و به همراه سلول‌های فیبروبلاست که در ترمیم بافت همبند نقش دارند روند ترمیم غضروف فعال خواهد شد. در ادامه با آزاد سازی آنزیم‌های آنتی اکسیدانی همچون کاتالاز و سوپراکسید دیسموتاز و… باعث آزادسازی سایتوکاین‌های ضدالتهابی به خصوص اینترلوکین ۱۰ که توسط برخی از گلبول‌های سفید ترشح می‌شوند، شده و در نهایت باعث افزایش حضور پروتئوگلیکان‌ها و کلاژن جهت ترمیم می‌شود.

تزریق گاز ازن به زانو، باعث شده تا اوزون سه نقش اساسی و مهم را در روند درمان ایفا کند:

1. اوزون با فعال سازی سایتوکاین‌های ضدالتهابی، التهاب را در محل آسیب دیدگی کاهش خواهد داد.
2. اوزون با افزایش میزان گلیکولیز گلبول‌های قرمز خون و افزایش سنتز مولکول ۲ و ۳-دی فسفو گلیسرات منجر به افزایش جداسازی اکسیژن از هموگلوبین شده که در نهایت منجر به افزایش اکسیژن آزاد در بافت‌ها خواهد شد و فرآیند آنژیوژنز یا رگ زایی افزایش خواهد یافت و روند ترمیم سرعت خواهد گرفت.
3. اوزون در نهایت با پاکسازی عوامل ایجادکننده آرتروز در زانو، باعث درمان بیماری خواهد شد.

1. از آن جایی که گاز اوزون خاصیت ضد میکروبی و ضد باکتریایی دارد پس امکان عفونت در محل تزریق بسیار کم بوده اما جراحی باز احتمال عفونت را افزایش می‌دهد.
2. هزینه اوزون درمانی زانو بسیار کمتر از جراحی و تعویض مفصل زانو می‌باشد پس بسیار اقتصادی است.
3. از آن جایی که برای ازن تراپی زانو لازم نیست فرد بیمار بیهوش گردد، پس از تزریق اوزون در زانو شخص لازم نیست تا در بیمارستان برای مدت طولانی بستری شود و تحت مراقبت باشد.
4. دوره نقاهت پس از اوزون درمانی زانو بسیار کم است و فرد می‌تواند پس از چند روز فعالیت‌های خود را مجددا آغاز کند.

بعد از تزریق گاز ازن در زانو فرد بیمار حتما باید اصولی را رعایت کند تا اوزون درمانی زانو جنبه درمانی پیدا کند و فقط جنبه تسکینی درد نداشته باشد.

1. شخص حتما باید وزن خود را کنترل کند و اگر دارای اضافه وزن است وزن خود را کاهش دهد. کاهش وزن باعث کاهش فشار به مفصل زانو خواهد شد و به درمان آرتروز زانو کمک خواهد کرد.
2. بعد از اوزون درمانی زانو مصرف مکمل‌‌ها، ویتامین‌ها و پروتئین‌ها را در رژیم غذایی خود قرار دهد.
3. با انجام ورزش سبک و مناسب باعث تقویت عضلات اطراف زانو شود.
4. تا زمانی که پزشک اجازه نداده است از انجام فعالیت سنگین و رانندگی بپرهیزد.

بیشتر متخصصان ارتوپدی معتقدند اولین گام برای درمان آرتروز زانو تغییر سبک زندگی، کاهش وزن و انجام ورزش‌ جهت تقویت مفاصل اطراف زانو می‌باشد. اوزون درمانی زانو برای درمان آرتروزهای خفیف تا متوسط قابل استفاده است و اگر فرد دچار آرتروز شدید ناحیه زانو باشد تنها راه درمان، جراحی مفصل زانو خواهد بود. اوزون درمانی زانو اگر توسط پزشکی متخصص و در غلظت مشخص انجام شود روش درمانی کاملا بدون عارضه‌ای خواهد بود. همچنین این نکته را هم باید در نظر گرفت که انجام ازن تراپی زانو بعدها مانعی برای انجام جراحی زانو نخواهد بود.